kubaza

Ubwoko bwa genome-genetike hamwe no gukurikirana molekuline yo kurwanya udukoko twangiza imibu ya Anopheles i Sebatkilo, Awash, Etiyopiya

Kuva yavumburwa muri Djibouti mu 2012, umubu wo muri Aziya Anopheles stephensi ukwirakwira mu Ihembe rya Afurika. Iyi vector itera ikomeje gukwirakwira ku mugabane wa Afurika, ibangamira gahunda zikomeye zo kurwanya malariya. Uburyo bwo kurwanya Vector, harimo inshundura zivura udukoko twangiza udukoko hamwe no gutera ibisigazwa byo mu ngo, byagabanije cyane umutwaro wa malariya. Icyakora, ubwiyongere bukabije bw’imibu irwanya udukoko, harimo n’abaturage ba Anopheles stephensi, birabangamira ingamba zo kurandura malariya. Gusobanukirwa imiterere yabaturage, imigendekere ya gene hagati yabaturage, no gukwirakwiza ihinduka ry’imihindagurikire y’udukoko ni ngombwa mu kuyobora ingamba zifatika zo kurwanya malariya.
Kunoza imyumvire yacu yukuntu An. stephensi yamenyekanye cyane muri HOA ningirakamaro mu guhanura ko ishobora gukwirakwira mu bice bishya. Imiterere yabaturage yakoreshejwe cyane mukwiga amoko ya vector kugirango bamenye neza imiterere yabaturage, guhitamo bikomeje, hamwe na gene 18,19. Kuri An. stephensi, yiga imiterere yabaturage nuburyo bwa genome birashobora gufasha kumenya inzira yateye ndetse nubwihindurize ubwo aribwo bwose bushobora kubaho kuva bwagaragara. Usibye gutembera kwa gene, guhitamo ni ngombwa cyane cyane kuko bishobora kumenya alleles zijyanye no kurwanya udukoko twica udukoko kandi bikagaragaza uburyo izo alleles zikwirakwira mu baturage20.
Kugeza ubu, gupima ibimenyetso birwanya udukoko twica udukoko hamwe nubwoko bwabaturage mubwoko butera Anopheles stephensi bwagarukiye gusa kuri genes nke z'abakandida. Ubwoko bw'ubwoko bugaragara muri Afurika ntabwo bwumvikana neza, ariko igitekerezo kimwe ni uko cyatangijwe n'abantu cyangwa amatungo. Ibindi bitekerezo birimo kwimuka intera ndende n'umuyaga. Abanyetiyopiya bonyine bakoreshejwe muri ubu bushakashatsi bakusanyirijwe muri Awash Sebat Kilo, umujyi uherereye mu birometero 200 mu burasirazuba bwa Addis Abeba ndetse no kuri koridor nini yo gutwara abantu kuva Addis Abeba kugera Djibouti. Awash Sebat Kilo ni agace gakwirakwizwa na malariya kandi gafite abaturage benshi ba Anopheles stephensi, bivugwa ko irwanya udukoko twica udukoko, ikaba ari ahantu h’ingenzi mu kwiga genetika y’abaturage ba Anopheles stephensi8.
Guhindura udukoko twica udukoko kdr L1014F byagaragaye ku muvuduko muke mu baturage ba Etiyopiya kandi ntibyagaragaye mu ngero z’ubuhinde. Ihinduka rya kdr ritanga kurwanya pyrethroide na DDT kandi mbere byagaragaye muri An. abaturage ba stephensi bakusanyirijwe mu Buhinde muri 2016 na Afuganisitani muri 2018.31,32 Nubwo hari ibimenyetso byerekana ko pyrethroide irwanya imijyi yombi, ihinduka rya kdr L1014F ntiryagaragaye mu baturage ba Mangalore na Bangalore basesenguwe hano. Umubare muto w’abanyetiyopiya wigunze bitwaje SNP yari itandukanye, byerekana ko ihinduka ryabaye vuba aha muri aba baturage. Ibi bishyigikirwa nubushakashatsi bwabanje muri Awash bwasanze nta kimenyetso cyerekana ihinduka rya kdr mu ngero zegeranijwe mu mwaka wabanjirije izasesenguwe hano.18 Twabanje kwerekana ko ihinduka rya kdr L1014F ku muvuduko muke mu cyitegererezo cyaturutse mu karere kamwe / umwaka dukoresheje uburyo bwo gutahura amplicon.28 Urebye uburyo bwa fenotipiki irwanya iyi site yerekana ko ari uburyo butandukanye bwo kwerekana ibimenyetso.
Intambamyi yubu bushakashatsi ni ukubura amakuru ya fenotipiki kubisubizo byica udukoko. Iyindi nyigo ikomatanya genome zose zikurikirana (WGS) cyangwa intego ya amplicon ikurikiranye hamwe na bioassay yanduye irakenewe kugira ngo hakorwe iperereza ku ngaruka z’ihindagurika ry’imiti yica udukoko. Izi nkuru za SNPs zishobora kuba zifitanye isano no guhangana nazo zigomba kwibasirwa na molekuline nyinshi zinjira mu rwego rwo gushyigikira igenzura no koroshya imirimo ikora kugirango yumve kandi yemeze uburyo bushoboka bujyanye na fenotipike yo kurwanya.
Muncamake, ubu bushakashatsi butanga ibisobanuro byimbitse kubyerekeranye n’imiterere y’imibu y’imibu ya Anopheles. Gukoresha isesengura rya genome zose (WGS) kubice byinshi byintangarugero mu turere dutandukanye bizabera urufunguzo rwo gusobanukirwa imigendekere ya gene no kumenya ibimenyetso birwanya udukoko. Ubu bumenyi buzafasha inzego zubuzima rusange guhitamo neza mugukurikirana inzitizi no gukoresha udukoko.
Twakoresheje uburyo bubiri kugirango tumenye umubare wimibare itandukanye muriyi mibare. Ubwa mbere, twakoresheje uburyo bushingiye ku gukwirakwiza bwibanze ku matsinda ya CYP yamenyekanye muri genome (Imbonerahamwe y'inyongera S5). Icyitegererezo cyagereranijwe ahantu hose byakusanyirijwe kandi bigabanyijemo amatsinda ane: Etiyopiya, imirima y'Abahinde, ubukoloni bw'Abahinde, hamwe na koloni ya Pakisitani. Igipfukisho kuri buri tsinda cyari gisanzwe hakoreshejwe korohereza intungamubiri hanyuma gitegurwa ukurikije ubujyakuzimu bwa genome ya median kuri iryo tsinda.


Igihe cyo kohereza: Jun-23-2025