kubaza

Bizasaba imbaraga nkeya zo koza izo mbuto n'imboga 12 zishobora kuba zanduye imiti yica udukoko.

Imiti yica udukoko hamwe nindi miti iri hafi yibyo kurya byose kuva mububiko bw'ibiribwa kugeza kumeza yawe. Ariko twakoze urutonde rwimbuto 12 zishobora kuba zirimo imiti, nimbuto 15 zidashobora kuba zirimo imiti.
Waba ugura imbuto n'imboga nziza, ugura mu gice kama cya supermarket, cyangwa gutoragura intoki zamashaza mumurima waho, bigomba gukaraba mbere yo kurya cyangwa gutegura.
Kubera akaga ka bagiteri nka E. coli, salmonella, na listeria, kwanduzanya, amaboko yabandi, hamwe n’imiti itandukanye iguma ku mboga mu buryo bw’imiti yica udukoko cyangwa imiti igabanya ubukana, imboga zose zigomba kwozwa mu mwobo mbere yo kugera mu kanwa kawe. Nibyo, ibi birimo imboga kama, nkuko kama idasobanura imiti yica udukoko; bivuze gusa ko nta miti yica udukoko twangiza, ibyo bikaba ari imyumvire mibi mubaguzi benshi.
Mbere yo guhangayikishwa cyane n’ibisigisigi byica udukoko mu musaruro wawe, tekereza ko Porogaramu ya USDA yica udukoko twangiza udukoko (PDF) yasanze ibice birenga 99 ku ijana by’ibicuruzwa byapimwe bifite ibisigara ku rwego rwujuje ubuziranenge bw’umutekano washyizweho n’ikigo gishinzwe kurengera ibidukikije, naho 27 ku ijana nta bisigazwa by’udukoko twangiza.
Muri make: Ibisigara bimwe nibyiza, ntabwo imiti yose mubiribwa ari mibi, kandi ntugomba guhagarika umutima niba wibagiwe koza imbuto n'imboga bike. Pome, kurugero, yashizwemo ibishashara byo mu rwego rwibiribwa kugirango bisimbuze ibishashara bisanzwe byoza mugihe cyo gukaraba nyuma yisarura. Kurikirana umubare w’imiti yica udukoko muri rusange ntabwo bigira ingaruka zikomeye kubuzima bwawe, ariko niba uhangayikishijwe no guhura n’imiti yica udukoko cyangwa indi miti mu biryo urya, imyitozo imwe ushobora gufata ni ukwoza umusaruro wawe mbere yo kuwurya.
Ubwoko bumwebumwe bushobora kubyara uduce twinangiye kurusha ubundi, no gufasha gutandukanya umusaruro wanduye n’umwanda utari umwanda, Itsinda ridaharanira inyungu ry’ibidukikije ryita ku bidukikije ridaharanira inyungu ryasohoye urutonde rw’ibiribwa bikunda kuba birimo imiti yica udukoko. Urutonde rwiswe "Dirty Dozen," ni urupapuro rwibeshya imbuto n'imboga bigomba kozwa buri gihe.
Iri tsinda ryasesenguye ingero 47.510 z’ubwoko 46 bw’imbuto n'imboga zapimwe n’ikigo cy’Amerika gishinzwe ibiryo n’ibiyobyabwenge n’ishami ry’ubuhinzi muri Amerika.
Ubushakashatsi buherutse gukorwa n’umuryango bwerekanye ko strawberry irimo umubare munini w’ibisigisigi byica udukoko. Muri iri sesengura ryuzuye, imbuto zizwi cyane zirimo imiti myinshi kuruta izindi mbuto cyangwa imboga.
Hasi urahasanga ibiryo 12 bishoboka cyane kuba birimo imiti yica udukoko hamwe nibiryo 15 bidashoboka ko byanduye.
Umwanda wuzuye ni ikimenyetso cyiza cyo kwibutsa abaguzi imbuto n'imboga bigomba gukaraba neza. Ndetse kwoza vuba n'amazi cyangwa gutera imiti yo kwisiga birashobora gufasha.
Urashobora kandi kwirinda ingaruka nyinshi zishobora kugura imbuto n'imboga byemewe (bihingwa udakoresheje imiti yica udukoko twangiza). Kumenya ibiryo bishoboka cyane kuba birimo imiti yica udukoko birashobora kugufasha guhitamo aho wakoresha amafaranga yawe yinyongera kumusaruro kama. Nkuko nabyize iyo usesenguye ibiciro byibiribwa kama nibidafite kama, ntabwo biri hejuru nkuko ubitekereza.
Ibicuruzwa bifite ibibyimba birinda ibidukikije ntibishobora kuba birimo imiti yica udukoko ishobora kwangiza.
Icyitegererezo cya 15 gisukuye cyari gifite urwego ruto rwo kwanduza udukoko twangiza udukoko twose twapimwe, ariko ntibisobanuye ko badafite umwanda wica udukoko. Birumvikana ko ibyo bidasobanura imbuto n'imboga uzana murugo nta kwanduza bagiteri. Imibare, ni byiza kurya umusaruro udakarabye muri Clean 15 kuruta kurya Dirty Dozen, ariko biracyari itegeko ryiza gukaraba imbuto n'imboga zose mbere yo kurya.
Uburyo bwa EWG bukubiyemo ingamba esheshatu zo kwanduza imiti yica udukoko. Isesengura ryibanze ku mbuto n'imboga bishoboka cyane kuba birimo imiti yica udukoko imwe cyangwa nyinshi, ariko ntipima urwego rw'imiti yica udukoko iyo ari yo yose mu musaruro runaka. Urashobora gusoma byinshi kubyerekeranye na Dirty Dozen ya EWG hano.
Mu bushakashatsi bwakozwe bwasesenguwe, EWG yasanze 95 ku ijana by'icyitegererezo kiri mu mbuto n'imboga “Dirty Dozen” zashyizwe hamwe na fungicide ishobora kwangiza. Ku rundi ruhande, hafi 65 ku ijana by'icyitegererezo mu byiciro cumi na bitanu bisukuye imbuto n'imboga nta fungiside zishobora kuboneka.
Itsinda rishinzwe ibidukikije ryasanze imiti myinshi yica udukoko igihe yasesenguye ingero z’ibizamini isanga bane muri batanu bakunze kwica udukoko twangiza udukoko twangiza udukoko: fludioxonil, pyraclostrobin, boscalid na pyrimethanil.


Igihe cyo kohereza: Gashyantare-10-2025