Abashakashatsi bo mu ishami ry’ibinyabuzima mu Ishuri Rikuru ry’Ubumenyi (IISc) bavumbuye uburyo bwashakishijwe kuva kerayo kugenzura imikurire yibihingwa byubutaka bwa mbere nka bryofitike (itsinda ririmo mose na wortwort) byagumishijwe mubihingwa byindabyo nyuma.
Ubushakashatsi bwasohotse mu kinyamakuru Nature Chemical Biology, bwibanze ku kugenga amategeko ya poroteyine ya DELLA idahwitse, igenga imikurire y’imyororokere ikumira igabana ry’uturemangingo (ibihingwa by’ubutaka).
Igishimishije, bryophytes, ibimera byambere byagaragaye kubutaka hashize imyaka miriyoni 500, ntibibura reseptor ya GID1, nubwo bitanga phytohormone GA. Ibi bitera kwibaza uburyo imikurire niterambere ryibi bimera byambere byateganijwe.
Bakoresheje umwijima wo mu bwoko bwa Marchantia polymorpha nka sisitemu y’icyitegererezo, abashakashatsi basanze ibyo bimera byambere bikoresha enzyme yihariye, MpVIH, ikora intumwa ya selile inositol pyrophosphate (InsP₈), kugirango isenye DELLA itabigizemo uruhareacide gibberellic.
Abashakashatsi bifashishije sisitemu ya CRISPR-Cas9 kugirango bakureho gene irimo enzyme ya VIH, bemeza uruhare rwayo. Ibimera bidafite imikorere ya VIH byagaragaje inenge zikomeye ziterambere ndetse nuburyo budasanzwe bwimiterere, nkibibabi byoroheje, bikabuza imikurire ya radiyo, no kubura calyxes. Izi nenge zavanyweho muguhindura genome yibihingwa kugirango bitange impera imwe gusa (N-terminus) ya enzyme ya VIH. Bakoresheje tekinoroji ya chromatografiya, itsinda ryavumbuye ko N-terminus irimo domeni ya kinase itanga umusaruro wa InsP₈.
Abashakashatsi bavumbuye ko DELLA ari imwe mu ntego za selile ya VIH kinase. Byongeye kandi, babonye ko fenotipi y’ibimera bidafite MpVIH isa n’ibimera M. polymorpha hamwe n’imvugo ya DELLA yiyongereye.
Priyanshi Rana, umwanditsi wa mbere akaba n'umunyeshuri wahawe impamyabumenyi mu itsinda ry’ubushakashatsi bwa Lahey yagize ati: "Kugeza ubu, twashimishijwe no kumva niba DELLA itajegajega cyangwa ibikorwa byiyongera mu bimera bidafite MpVIH." Bihuye na hypothesis yabo, abashakashatsi basanze kubuza DELLA bishobora kugarura cyane imikurire mibi na fenotipike yiterambere ryibimera bya MpVIH. Ibisubizo byerekana ko VIH kinase igenga DELLA nabi, igatera imbere gukura niterambere.
Ubushakashatsi bwakozwe kuri poroteyine za DELLA bwatangiriye kuri Green Revolution, igihe abahanga batabizi bakoresheje ubushobozi bwabo bwo gukora ubwoko butanga umusaruro mwinshi wa dwarf. Nubwo icyo gihe amakuru arambuye y’akazi kabo atari asobanutse, ikoranabuhanga rigezweho ryemerera abahanga gukoresha imikorere yizo poroteyine binyuze mu buhanga bw’ingirabuzima fatizo, bikongera umusaruro w’ibihingwa.
Igihe cyo kohereza: Ukwakira-23-2025



