ipererezabg

Ubushakashatsi bwakozwe bwagaragaje isano ishobora kuba iri hagati y’impfu z’indwara z’umutima n’ubwoko bumwe na bumwe bw’imiti yica udukoko. Ubu muri Iowa, muri iki gihe.

Ubushakashatsi bushya bwakozwe na Kaminuza ya Iowa bwerekana ko abantu bafite urugero rwinshi rw'imiti runaka mu mubiri wabo, bigaragaza ko bahura n'imiti yica udukoko ikoreshwa cyane, bafite amahirwe menshi yo gupfa bazize indwara z'umutima n'imitsi.
Ibisubizo byasohotse mu kinyamakuru JAMA Internal Medicine bigaragaza ko abantu bafite ikibazo cyo kurwara cyaneimiti yica udukoko iterwa na pyrethroidbafite amahirwe make yo gupfa bazize indwara z'umutima n'imitsi inshuro eshatu ugereranyije n'abantu bafite urwego ruto rw'icyorezo cyangwa badafite uburwayi bwo kwica udukoko two mu bwoko bwa pyrethroid.
Ibi byavuye mu isesengura ry’icyitegererezo cy’abantu bakuru bo muri Amerika bahagarariye igihugu, atari abakora mu buhinzi gusa, nk’uko byatangajwe na Wei Bao, umwarimu wungirije w’ibiza mu ishuri ry’ubuzima rusange rya Kaminuza ya Iowa akaba n’umwanditsi w’ubushakashatsi. Ibi bivuze ko ibyavuye mu bushakashatsi bigira ingaruka ku buzima rusange bw’abaturage muri rusange.
Yanavuze ko kubera ko ubu ari ubushakashatsi bwo kwitegereza, budashobora kumenya niba abantu bari muri ubwo bushakashatsi bapfuye bitewe no kwandura indwara za pyrethroids. Ibisubizo bigaragaza ko hari isano iri hagati y’izi ndwara, ariko hakenewe ubushakashatsi bwinshi kugira ngo hakorwe ibisubizo kandi hamenyekane uburyo bw’ibinyabuzima.
Imbuto za pyrethroids ni zimwe mu miti yica udukoko ikoreshwa cyane ku isoko, zikaba ari zo nyinshi mu miti yica udukoko ikoreshwa mu ngo. Ziboneka mu bwoko bwinshi bw'imiti yica udukoko kandi zikoreshwa cyane mu kurwanya udukoko mu buhinzi, mu baturage no mu ngo. Metabolites za pyrethroids, nka aside 3-phenoxybenzoic, zishobora kuboneka mu nkari z'abantu bahura n'imiti ya pyrethroids.
Bao n'itsinda rye ry'ubushakashatsi basesenguye amakuru ku gipimo cya aside 3-phenoxybenzoic mu nkari z'abantu bakuru 2,116 bafite imyaka 20 kuzamura bitabiriye Ubushakashatsi bw'Igihugu ku Buzima n'Imirire hagati ya 1999 na 2002. Bakusanyije amakuru y'impfu kugira ngo bamenye umubare w'abantu bakuru bari mu bushakashatsi bwabo bapfuye mu 2015 n'impamvu.
Basanze mu gihe cy’imyaka 14 ikurikirana, mu 2015, abantu bafite aside 3-phenoxybenzoic nyinshi mu nkari bari bafite amahirwe menshi yo gupfa bazize impamvu iyo ari yo yose ku kigero cya 56% kurusha abantu bafite ibyago bike byo gupfa. Indwara z’umutima, intandaro y’urupfu ku rundi, zifite amahirwe menshi inshuro eshatu.
Nubwo ubushakashatsi bwa Bao butagaragaje uburyo abantu bahuye n’udukoko twa pyrethroids, yavuze ko ubushakashatsi bwakozwe mbere bwagaragaje ko abantu benshi bahura n’udukoko twa pyrethroids binyuze mu biribwa, kuko abantu barya imbuto n’imboga zasizwe na pyrethroids banywa umuti. Gukoresha pyrethroids mu kurwanya udukoko mu busitani no mu ngo na byo ni isoko y’ingenzi y’ubwandu. Pyrethroids nazo ziboneka mu mukungugu wo mu ngo aho iyi miti yica udukoko ikoreshwa.
Bao yavuze ko isoko ry’imiti yica udukoko ya pyrethroid ryiyongereye kuva mu gihe cy’ubushakashatsi bwo mu 1999 kugeza mu 2002, bigatuma bishoboka ko impfu z’umutima n’amaraso ziterwa no kuyirwara nazo ziyongereye. Ariko, hakenewe ubundi bushakashatsi kugira ngo harebwe niba iki gitekerezo ari ukuri, nk’uko Bao yabitangaje.
Ikinyamakuru, “Ishyirahamwe ry’imiti yica udukoko iterwa na pyrethroid n’ibyago byo gupfa bitewe n’impamvu zose n’izindi mpamvu mu bantu bakuru bo muri Amerika,” cyanditswe na Buyun Liu na Hans-Joachim Lemler bo muri Kaminuza ya Illinois School of Public Health., hamwe na Derek Simonson, umunyeshuri warangije muri Kaminuza ya Illinois mu bijyanye n’uburozi bw’abantu. Cyasohotse mu kinyamakuru JAMA Internal Medicine cyo ku ya 30 Ukuboza 2019.

 


Igihe cyo kohereza: Mata-08-2024